16 Eyl
Çocuğunuza İlkeli ve Doğru Olmayı Öğretmek
Mükemmeliyetçi (Tip 1) Enneagram Kişilik Tipinin Özelliklerini Pekiştirmek için…
Çocuğun var olan potansiyelini geliştirmede ve karakter kazandırmada en önemli rol ailenindir. Kişilik alt yapısının ilk altı yılda şekillenmesi bunun en önemli göstermektedir. Hepimiz hayatımızda bazı insanların ahlaki değerlerinin yüksek ve başarılı kimseler olduğuna, bazı insanların düşük ahlak anlayışına sahip, karakter ve kişilik zayıflığı yaşayan başarısız kimseler olduğuna şahit olmuşuzdur. Bu farkın temel nedeni kişinin yaşadığı aile ortamı, yakın çevresi tarafından verilen eğitimdir.
Bu yazımızda ilkelilik ve doğruluk gibi temel karakterleri kazandırmada iki farklı (sağlıklı - sağlıksız) aile modelinden bahsedeceğiz.
Bu aile tiplerinin iletişim tarzlarını, böyle bir ortamda yetişen çocukların nasıl bir kişilik ve karaktere sahip olacağını kısaca ele alacağız;
ÇOCUĞUMUZA İLKELİ VE DOĞRU OLMAYI ÖĞRETİRKEN;
1)SAĞLIKLI AİLE MODELİ
Bu tarz ailelerde ebeveynler, sezgileri güçlü, ahlaklı ve mantıklıdırlar.
Aile ve toplum içinde davranışları olgun ve dengelidir.
Eşler birbirleriyle ve çocuklarıyla isteklerini emir ve zorla değil, hoşgörüyle paylaşır.
Sezgileri güçlü olan bu ebeveynler, çocuğun isteklerini iyi anlar, saygı duyar ve destekler.
Çocuğuna ve kendine yanlış yapma hakkı tanır. Katı kuralcı değildir.
Kendi doğru ve ilkelerini zorla benimsetmezler.
Çocuğunu yapamayacağı işler hakkında yargılamazlar.
Başlarına kötü bir şey geldiğinde "neden ben?" yerine, "neden benim başıma gelmesin ki?" felsefesini benimser ve bu anlayışı çevresindeki herkese gösterirler.
Sürekli haklı olmaya çalışmak yerine hakkı savunurlar ve saygılı olurlar, yalan söylemeyi ve aldatmayı asla düşünmezler.
Evde doğruluk ve ilkelilik konusunda iyi bir model olurlar.
Prensip ve mantık önemli yaşam felsefeleridir. Nasihat ve kınama yerine kendi tecrübelerini aktarırlar.
Düşünce ve davranışlarında tutarlı, özel hayata saygılı, nezaket sahibi ve görgülüdürler.
ÇOCUKLARIYLA İLETİŞİMLERİNDE
Esnek bir tutum sergilerler.
Çocuklarından beklentileri makul düzeydedir.
Kendi kurallarını çocuklarına zorla kabul ettirmezler, kuralları model olarak ve gerekçelerini açıklayarak sunarlar.
Bilirler ki; bazı çocukların kafasında ideal dünyaları vardır. Bu çocuklar, ayrıntılara dikkat eder, sorumluluk duygusunu çok yoğun yaşarlar. Bu nedenle çok hassas ve endişelilerdirler. Bu çocukların duygularını saklama çabası gizli öfkelere neden olabileceği için rahatlamaya, neşelenmeye, üretkenliklerini ortaya çıkarmaya ihtiyaçları vardır. Bu aileler, çocuklarının bu ihtiyaçlarını eleştirerek, zorlayarak değil de duruma göre esneterek sağlarlar.
Sürekli nasihatlerle çocuğu sıkmaz ve suçlamazlar. Bazı çocukların zaten kendilerini suçlamaya yatkın olduklarını, duygularını ifade etmekte zorlandıklarını, bu yüzden tutumlarını abartacaklarını bilerek çocuğa dikkatli yaklaşırlar. Bu ebeveynler çocuğuna düşüncelerinin aksine, duyguların ifade etmenin insan daha sağlıklı yapacağını anlatır ve çocuğu sürekli ciddi ortamlarda tutmazlar. Aksi takdirde çocukta oluşan gerginliğin, ilerleyen yaşlarda ilkelilikte dengesizliğe yol açacağını bilirler. Bu ebeveynler, çocuklarının yanlış yapmasına, oynamasına ve saçmalamasına izin verir, sevdiği şeyleri yapması için çocuğunu teşvik ederler. Zira çocuğun, masallar ve kusurlu dünyalarla tanışıp herkesin hata yapma hakkı olduğunu anlaması gerekir.
Böyle ortamda yetişen bir çocuk; büyüdüğünde hayatı olduğu gibi gören, esnek, prensipli, doğru ve saygılı, nezaket sahibi olur.
Uyulması gereken kuralların sınırlarını elbette siz oluşturun ve tutarlı bir şekilde uygulayın. Fakat bunun dışında, çocuğunuzu özgür bırakın ve doğal sonuçlarını yaşayarak öğrenmelerini sağlayın. Zaten eğer siz doğru yoldaysanız, çocuğunuzun da birkaç deneme yanılmadan sonra kendiliğinden sizinle aynı yolda yürüyeceğini göreceksiniz. Çocuğunuz belki sizin bedeninizin bir parçası, fakat unutmayın ki ruhunuz eş değil. Bu yüzden onu ayrı bir birey olarak görün ve her yaşta birlikteliğinizin tadını çıkarmaya bakın. Zira ne sizin ne de çocuğunuzun bu yılları hataları ve sevaplarıyla birlikte bir daha geri gelmeyecektir.
ÇOCUĞUMUZA İLKELİ VE DOĞRU OLMAYI ÖĞRETİRKEN;
2)SAĞLIKSIZ AİLE MODELİ
Bu ebeveynler, her zaman kendilerini haklı görürler.
Hem çocuklarına hem çevresine karşı hoşgörülü olamazlar.
Kendi fikirlerine karşı gelinmesine tahammül edemedikleri gibi çocuklarını da kendi düşünce ve kurallarını kabul ettirmeye zorlarlar.
Katı kurallarına sıkı sıkıya bağlı olan bu ebeveynler, kurallarını çocuğunun ilgi ve becerileri çerçevesinde esnetmekte zorlanırlar.
Kendi zihinlerinde oluşturdukları kusursuz dünyalarına uymayan herkes onlara göre eksik ve yanlıştır, oysaki bu zorlayıcı çabalarının altında yatan neden, kendilerinin karmaşık duygularıdır. İşte bu yüzden eksikliklerini dış dünyaya yöneltirler.
Aile ve toplumda sadece yanlış ve eksiklere odaklanıp olumlu ve pozitif yönleri görmeyerek bir bakıma hayatın ve insanların güzelliklerini de ıskalarlar.
ÇOCUKLARIYLA İLETİŞİMLERİNDE
Zorlayıcı ve yargılayıcı bir tutum sergilerler.
Kendi istek ve arzularını çocuklarına sert bir dille ifade ederler. Ne acıdır ki, söylediklerinin tersini farkında olmadan kendileri yaparlar.
Onlara göre; kendi haklılığını kanıtlamak, çocuğunun haksızlığını kanıtlamak anlamına gelir. Oysaki; bir konuda hem ebeveyn hem çocuk haklı olabilir. Çocuğun bakış açısını anlamaya gayret edilirse ona da kolaylıkla hak verilebilir.
Aşırı mükemmeliyetçi olan bu ebeveynlerin bu arayışları bazen saplantı halini alabilir, bu yüzden çocuğunun potansiyel ve ilgilerini dikkate almadan her şeyde en iyisi olmasını beklerler.
Çocuk, ebeveynin bu beklentilerini yerine getirmediğinde ise suçlanır ve cezalandırılır. Çocuğun hatası asla hoş görülmez.
Çocuğa şu mesaj verilir "Sen bu halinle değerli değilsin, daha iyi olmalısın." Böyle ortamda yetişen bir çocuk; ebeveyn tarafından oluşturulmuş kural ve ilkeleri içselleştiremez. Sadece eleştirilmek ve cezalandırılmaktan korktuğu için kurallara uyar. Böylece öz-disiplin ve güven kazanamaz.
Ebeveynin baskısı yüzünden sürekli tetikte olan bu çocuklarda, ilerde suçluluk ve aşağılık duyguları kolaylıkla oluşur.
***Mukaddes GÖZÜBÜYÜK
Enneagram Kişilik Testi Öğrenci Koçluğu
AŞAĞIDAKİ YAZILAR DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
Enneagram İnsan Tanıma Modeli ve Kariyer Planlama-1
Enneagram İnsan Tanıma Modeli ve Kariyer Planlama-2
Enneagram Tipleri için Kariyer Önerileri (Tip 2- Tip 3- Tip 4)
Enneagram Tipleri için Kariyer Önerileri (Tip 5- Tip 6- Tip 7)
Enneagram Tipleri için Kariyer Önerileri (Tip 8- Tip 9- Tip 1)
Etkili Liderlik için 9 Anahtar