Günümüzde dünyada ve ülkemizde kurulan pek çok şirket aile üyelerinin bir araya gelerek oluşturduğu ve her bir üyenin farklı görevleri yerine getirdiği bir yapıda kurulmaktadır. Bu yapıların en büyük sorunları da bir araya gelip şirketi kurarken çoğu zaman yazılı veya sözlü bir anlaşmaya varılmamış olması ve firmanın büyümesi için herkesin kendini farklı alanlarda geliştirmesi için çabaladığı bir ortamın oluşmasıdır.
Bu zamanla ikili ilişkiler ve aile ilişkilerinin bozulmasına, bireylerin birbirleri hakkında yanlış veya eksik bilgiye sahip olmasına, harcamaların kontrol edilememesine, firma içi çatışmaların artmasına ve daha birçok soruna yol açmaktadır. Bu durum şirketin gelişimi ve büyümesinin önündeki en büyük engel olmakta ve zamanla şirketin dağılmasına sebebiyet vermektedir.
R&M Danışmanlık olarak aile bireyleri arasındaki bu ilişkileri hassas noktaları saptayarak düzenlemekteyiz. Aile üyelerinin harcamalarından, aile üyeleriyle profesyoneller arası ilişkilerin düzenlemesine, haleflik seçiminden aile meclisi ve yönetim kurulu yapılarının ve birbirleriyle etkileşimine kadar tüm detayları birlikte tartışarak ortak kararlar alırız.
Daha sonra bu kararları yazılı bir şekilde ve anayasa düzeninde çağdaş yönetim ilkelerine uyacak şekilde dizayn eder ve hazırlarız. Aile anayasanın şirket tarafından uygulanmaya başlaması ve takibini de yaparak kalıcı bir sistem olarak anayasayı şirket kültürünün ayrılmaz bir parçası haline getiririz.
Aile anayasası, bir aile şirketinin değerlerini ve ilkelerini belgeleyen bir sözleşmedir. Bir aile anayasasının içeriği, bir yandan işletmenin değer ve ilkelerini vurgularken, diğer yandan da mülkiyet ve yönetimle ilgili kararların verilmesinde referans noktalarını oluşturur.
Aile şirketlerinde hem aile içi hem de iş hayatı ilişkilerini düzenleyen, aile bireyleri arasındaki uyumun kurulmasını sağlayan ve gelecek nesillerin kariyer planlarının şirket ve ailenin ilkeleri doğrultusunda inşa edilmesini sağlayan yazılı ilkeler ve politikalar bütünüdür.
Aile anayasası diğer bir deyişle aile tüzüğü, aile kanunu veya aile düzenlemesi olarak da bilinir. Bir ailenin servetinin, önemli yatırımlarının veya önemli yatırımlarının devam işletme yönetimiyle birlikte istenen sonuçların alınması için temel kuralları belirleyen kapsayıcı bir belgedir.
Vasiyetnameler, şirket anayasaları ve şirkete özel diğer hukuki her türlü belge ile birlikte çalışır. Aile anayasaları, belirli bir ailenin istenen sonuçlarını ele almak için aileye özel olarak uyarlanır. Herhangi iki aile anayasasının aynı olması neredeyse imkansızdır. Ama genel bazı başlıkla ve genel hükümler benzerlik gösterebilir.
Aile bireyleri arasındaki iş birliğinin devamlılığını sağlar. Aile üyeleri arasında anlaşmaya varılan politika ve kurallara uymaya tüm aile üyelerini teşvik eder. Ailenin ortak niyetlerinin ve hedeflerinin nesiller boyunca aktarılmasını sağlar.
Aile bireyleri arasında ortaya çıkması muhtemel çatışmaların sağlıklı bir şekilde çözümlenmesine yardımcı olur. Aile bireyleri arasında iş odaklı çıkan çatışmaların onların gerçek varlıkları olan aile birliklerine zarar vermesine engel olur.
Sonraki nesillerin şirkete katılımının olacağı aşamaya gelindiyse aile anayasası işletmenin kontrolünün mevcut nesilden bir sonraki nesillere sorunsuz bir şekilde geçmesini kolaylaştırır. Bu sürecin sağlıklı olması için her bir nesil tarafından sahip olunacak rollerin belirlenmesi, bu roller arasındaki işleyişin netleştirilmesi ve bu görev ve sorumlulukların nasıl denetleneceğinin belirlenmesi gerekmektedir. Ayrıca sonraki nesillerin bazı rolleri devir alabilmesi için sahip olması gereken becerileri belirlemek ve o becerilere sahip olmaları için gerekli planlamanın yapılmasını sağlar.
Aile anayasaları tarafların iş, servet veya yatırım hedeflerine ölümden önce ve sonra ulaşabilecekleri bir çerçeve sunar. Özellikle varlıklarla ilgili ihtilaflı konularda nasıl bir çözüm yöntemi kullanılacağına dair öneriler sunar.
Ayrıca aile anayasaları, her bir farklı varlığın yönetimi için hazırlanması gereken özel belgelere olan ihtiyacı ortadan kaldırır. Ana çerçeve belli olduğu için aile konseyi temel ilkeler doğrultusunda ihtiyaç duyulan kararları alabilir.
Aile anayasalarının neleri kapsaması gerektiğine dair kesin bir kural yoktur. Ancak bir aile anayasasında yer alan bazı ortak başlıklar vardır:
Genel Hükümler, Mülkiyet, Katılım, Süreç yönetimi, diğer konular gibi ana başlıkları sıralayabiliriz.
1. Zor kararların daha kolay alınmasını sağlar.
Bir aile şirketi yöneticisi bir yöneticinin alması gereken zor kararları almak zorundadır. Ayrıca bu kararlarını alırken aile içi ilişkileri de dikkate alması gerekir. Aile şirketlerinde duygusal kararlar verilebilmektedir. Bu yüzden önceden belirlenmiş, rasyonel kararların verilmesi için alile anayasası önemlidir. Bu aile anayasası kritik kararların verilmesi aşamasında bir yol gösterici kılavuz olmaktadır.
2. Kuruma ve aileye ait ahlak kurallarının oluşmasını sağlar.
Aile anayasaları sadece hukuki bir metin değil manevi bir güç ile de aile bireylerini birbirine bağlar. Bir işveren olarak işletmenizi hem çalışanlar hem de müşterileriniz için benzersiz bir marka haline getirmek istiyorsanız ahlaki kurallarınızın belli olması gerekmektedir. Aile anayasasında hissedarların şirketin ve sermayesinin nasıl yönlendirilmesini istediği konusunda ailenin tercihlerini ortaya koyar. Buradaki yönergeler iş dışındaki aile davranışını, herhangi bir sosyal medya etkileşimi ile davranışı ve aile üyeleri arasındaki iletişim süreçlerini düzenler.
3. Aile bireyleri arasında hem aile hem de iş ortamında iç uyumu yakalamasını sağlar.
Aile anayasası aileye özel aile bireyleriyle birlikte oluşturulur. Farklı fikirler paylaşılır. Uzlaşmaya varılan konular anayasaya dahil edilir. Aile üyelerinin ortak katılımıyla belirlenen konular ile iç anlaşma sağlanmış olur.
4. Bir sonraki nesillere şirketin devrini kolaylaştırır.
Aile anayasası liderlik yapısını tanımlar ve bir sonraki nesle devir konularına açıklık getirir. İletişimin sağlanması, çatışmaların çözülmesi aşamasında izlenmesi gereken yola dair yönergeleri verir. Aile şirketinin uzun vadeli hedeflerini açık bir şekilde tanımlar. Bu netlik göz önünde bulundurulduğunda uzun vadede kârlı bir şirket kurmak için etkili adımlar atmak her nesil için oldukça kolay olur.
5. Çatışma sırasında nasıl davranılacağının kurallarını belirler.
Çatışma işletme yönetiminde yaşanması oldukça doğal olan bir olaydır. Mesai arkadaşları ve kurum çalışanları aynı zamanda aile bireyleri olduğu için oldukça sıradan olan bir çatışma farklı boyutlara sürüklenebilir. İşletmenin güçlü olmasını ve çok kuşaklı bir miras inşa etmesini istiyorsanız muhtemel çatışmalarla başa çıkılması
